Yanıklarda ilk yardım

Yanmalara bağlı kazalar çocukluk döneminde sık görülmektedir. Dikkatsizlik ve kaza sonucu oluşmaktadır. Ölümcül olmayan çocukluk çağı yaralanmalarının arasında sık görülmektedir. Oyun çocukluğu dönemi, yanık yaralanmalarında en riskli dönemdir. Yanmalara bağlı yaralanmalarda kızların oranı erkeklerden fazladır. Alev, sıcak yüzey ya da sıcak sıvılar gibi termal ajanlarla temas sonucu yanıklar meydana gelmektedir. Yanık yaralanmaları, çocuk istismarı yönünden dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Özellikle tekrarlayan yanıklarda, yanığın gerçekleştiği sırada ebeveynin yanında bulunmaması, çocuğun tavırlarında değişiklik durumlarında istismar akla getirilmelidir . Yanıkla karşılaşıldığında;

  • Çocuk bir örtü ile sarılarak, alev söndürülmeye çalışılmalıdır. Yanma süreci durdurulduktan sonra, öncelikle temel yaşam desteği yaklaşımı uygulanmalıdır.
  • Çocukta hava yolu açıklığı, solunum ve dolaşım değerlendirilmelidir.
  • Termal yanıklarda yanığın derinliğini ve ağrıyı azaltmak için soğutma uygulanabilir. Musluk suyu ile soğutma yapılabilir. Ciddi, büyük alanlı yanıklarda soğutma işlemi birkaç dakikadan uzun sürdürülmemelidir.
  • Buz, doku zedelenmesi yapabileceğinden yanan bölgede kesinlikle kullanılmaması gerekmektedir.
  • Yanan elbiseler çıkartılmalı, eğer yanan elbiseler vücuda yapışmış ise etrafından kesilmelidir.
  • Yaralanan bölgede yüzük, saat gibi objeler varsa çıkartılmalıdır.
  • Yanık yarası temiz tutulmalıdır. Yanık yarası nazik bir şekilde yumuşak sabun veya musluk suyu ile temizlenmelidir. Dezenfektanlar (alkol, batikon vb.) yanık yerine zarar verebilir. Bundan dolayı kullanılmamalıdır.
  • Yanık yarası kuru temiz bir örtüyle örtülerek hastaneye başvurulmalıdır.
  • Su toplayan yerler patlatılmamalı, yanığa maruz kalmış bölgelere bandaj yapılmamalıdır.
  • Yanığın üzerine herhangi bir madde sürülmemelidir.
  • Çocuk kapalı alanda yanığa maruz kalmışsa, hava yolunda da yanık oluşmuş olabilir, hava yolu açıklığı sürekli kontrol edilmelidir.
  • Yüzeysel, kısmi yanıklarda, yanık yüz, el, ayak, eklem ve perinede oluşmamışsa hastaneye başvurmaya gerek yoktur. Ancak yanık alanı genişse, cildin alt katmanları da yanıktan etkilenmişse, yüz, el, eklem, perinede yanık oluşmuşsa, kimyasal, solunum yoluyla oluşan yanıklar, elektriksel yanıklar, solunum problemi mevcutsa en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
  • Kimyasal yanıklarda deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle teması kesilmeli, bölge bol, tazyiksiz suyla, en az 20-25 dk. yıkanmalıdır.
  • Elektrik yanıklarında çocuğa dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir. Akımı kesme imkânı yoksa yalıtkan bir maddeyle çocuğun elektrikle teması kesilmelidir. Yaşam bulguları değerlendirilmeli, kımıldatılmamalı, hasar gören bölge örtülmeli, tıbbi yardım istenmelidir.
  • Yanığın meydana gelme saati, oluş şekli, yanığa yol açan madde ve maruz kalma süresi, yaralanmanın gerçekleştiği yer, yaralanma esnasında yanında birinin bulunup bulunmaması, nasıl meydana geldiği sağlık çalışanına bildirilmelidir.